در دنیای امروز طراحی دیجیتال، دو اصطلاح UI (رابط کاربری) و UX (تجربه کاربری) نقش‌ مهم و مکملی دارند. با این حال، هر یک از این دو ویژگی‌ها، مسئولیت‌ها و اهداف خاص خود را دارند. اگر شما هم جزو افرادی هستید که تفاوت رابط کاربری و تجربه کاربری را با جزئیات کامل نمی‌دانید، در این مقاله به تفاوت‌های بین آن‌ها، ویژگی‌های منحصر به فرد هر کدام و فوایدشان در پروژه می‌پردازیم.

UI (رابط کاربری)

User Interface به معنای رابط کاربری است. UI به ظاهر و گرافیک یک محصول یا سایت اشاره دارد. شامل تمام عناصر بصری، تعاملی و طراحی گرافیکی است که کاربران با آن‌ها تعامل دارند. هدف UI این است که یک طراحی زیبا و جذاب ایجاد کند که کاربران به راحتی با آن ارتباط برقرار کنند. برخی از جنبه‌های مهم UI عبارتند از:

• طرح‌بندی (Layout): چیدمان عناصر مختلف در صفحه.
• رنگ‌ها و فونت‌ها: استفاده از رنگ‌ها و نوع فونت‌ها برای ایجاد جذابیت بصری.
• آیکون‌ها و تصاویر: استفاده از آیکون‌ها و تصاویر برای راهنمایی کاربران.
• انیمیشن‌ها: ایجاد حرکت و موشن‌های زیبا برای جلب توجه.

UX (تجربه کاربری)

User Experience به معنای تجربه کاربری است. UX به تجربه کاربر از استفاده یک محصول یا سایت اشاره دارد. شامل تمام بازتاب‌های تعامل کاربر با سایت است. از جمله احساسات، نگرش‌ها و رضایت کلی. برخی از جنبه‌های مهم UX عبارتند از:

•  تحلیل رفتار کاربران: شناسایی نیازها، خواسته‌ها و رفتارهای کاربران.
• تعامل: ایجاد فرایندهای کاربری ساده و کارآمد.
• تست و آزمایش: بررسی از نگاه یک کاربر و بهبود آن بر اساس بازخوردها.
• بررسی اطلاعات: سازماندهی محتوا به گونه‌ای که یافتن آن‌ها برای کاربران آسان باشد.

عوامل موثر در طراحی UI و UX

چه چیزی طراحی دیجیتالی را متحول می‌کند؟ تفاوت رابط کاربری و تجربه کاربری را با جزئیات بیشتر در ادامه بیان می‌کنیم:

1. نقش و مسئولیت‌ها

• UI :
  • تمرکز بر زیبایی‌: انتخاب پالت‌های رنگی، نوع فونت‌ها، آیکون‌ها و گرافیک‌های جذاب
  • طراحی: طراحی دکمه‌ها، فرم‌ها، منوها و دیگر اجزای تعاملی سایت.
  • انیمیشن‌ها: ایجاد حرکت‌های ظریف و انیمیشن‌های کاربری برای جلب توجه و افزایش جذابیت بیشتر.
  • رسپانسیو بودن: اطمینان از این که رابط کاربری در گجت‌های مختلف (مانند موبایل، تبلت و دسکتاپ) به خوبی نمایش داده شود.
• UX :
  • تحقیق و تحلیل کاربران: انجام نظرسنجی‌ها و تست‌های کاربری برای فهم نیازها و مشکلات کاربران.
  • طراحی تعامل آسان: اطمینان از سهولت استفاده برای کاربران.
  • آزمایش کاربردپذیری:شناسایی مشکلات و نقاط ضعف در تعامل با محصول.

2. ابزارها و تکنیک‌ها

• UI :
  • نرم‌افزارهای طراحی گرافیکی: استفاده از ابزارهایی مانند Adobe Photoshop، Sketch، Figma برای ایجاد طرح‌های بصری.
  • سیستم‌های طراحی: استفاده از سیستم‌های طراحی مانند Material Design یا Bootstrap برای ایجاد هماهنگی و سازگاری در طراحی.
  • ماکت‌ها: ساخت نمونه‌های اولیه و ماکت‌های تعاملی برای نمایش طراحی‌ها.
• UX :
  • ابزارهای تحقیق کاربری: استفاده از نرم‌افزارهایی مانند UserTesting، SurveyMonkey برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌های کاربری.
  • نقشه‌های سایت: ایجاد وایرفریم‌ها و نقشه‌های سایت با استفاده از ابزارهایی مانند Axure، Balsamiq، Figma برای طراحی ساختار کلی.
  • تحلیل‌ها: استفاده از روش‌های مختلف مانند تست A/B، تحلیل‌های کمی و کیفی برای بهبود تجربه کاربری.

3. تمرکز و اولویت‌ها

• UI :
  • جذابیت بصری: ایجاد طراحی‌هایی که جذاب و گیرا.
  • هماهنگی بصری: ایجاد انسجام در تمامی اجزای بصری و اطمینان از اینکه همه عناصر با هم هماهنگ هستند.
• UX:
  • کارآمدی و سهولت استفاده: اطمینان از این که کاربران به راحتی و بدون مشکل بتوانند با محصول تعامل کنند.
  • رضایت و تجربه کلی: ایجاد تجربه‌ای که کاربران را راضی کند و نیازهای آن‌ها را برآورده سازد و ناراضی نباشند.

مقاله پیشنهادی: طراحی رابط کاربری UI چیست؟ طراحی سایت با ui حرفه ایی

چه مواردی باید در UI و UX مورد توجه قرار بگیرد؟

مهم‌ترین مواردی که باید در UI مورد توجه قرار گیرند:

1. سادگی و وضوح: استفاده از زبان و آیکون‌های قابل فهم برای کاربران. مطمئن شوید که کاربران به راحتی می‌توانند بفهمند که هر عنصر چه کاری انجام می‌دهد.
2. هماهنگی: استفاده از یک سبک و هارمونی یکنواخت که شامل رنگ‌ها، فونت‌ها، و سبک‌ آیکون‌ها می‌شود.
3. دسترسی‌پذیری: اطمینان از اینکه طراحی انجام شده برای همه کاربران، با هر شرایطی امکان دسترسی آسان دارد.
4. واکنش‌گرا: سازگاری با تمامی دستگاه‌ها
5. سرعت بارگذاری: اطمینان از اینکه عناصر بصری به سرعت بارگذاری می‌شوند و استفاده از تصاویر بهینه‌سازی شده برای کاهش زمان بارگذاری و بهبود عملکرد کلی.

در طراحی UX موارد زیادی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند تا تجربه‌ای کارآمد و لذت‌بخش ایجاد شود از جمله:

1. شناخت نیاز کاربر: فهم نیازها، خواسته‌ها، اهداف و رفتارهای کاربران. این شامل مصاحبه‌ها و نظرسنجی‌ها می‌شود. به روایتی بررسی پرسونا مخاطب.
2. معماری اطلاعات: سازماندهی و ساختاردهی محتوا؛ یعنی کاربر بتواند به راحتی اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کند.
3. ساده‌سازی تعاملات: کاهش پیچیدگی‌ها و مراحل غیر ضروری در فرایندها.

تفاوت های کلیدی بین رابط کاربری و تجربه کاربری

تمرکز: UI بر عناصر بصری و تعاملی محصول تمرکز دارد، در حالی که UX بر تجربه و احساس رضایت کاربر در تعامل با محصول.

اجزا: UI شامل طراحی گرافیکی، رنگ‌ها و فونت‌ها است، اما UX شامل تحقیق کاربران، طراحی تعامل و کاربرپسند است.

هدف: هدف UI ایجاد یک طراحی زیبا و جذاب است، در حالی که هدف UX ایجاد تجربه‌ای مفید، ساده و لذت‌بخش برای کاربر است.

فرایند: UI فقط به طراحی گرافیکی و عناصر بصری محدود می‌شود، اما UX شامل فرایندهای گسترده‌تری از جمله تحقیقات کاربران، تست‌های کاربری ادامه‌دار است.

تعریف آسان UI و UX

فرض کنید دو تصویر زیر را داریم:

1. تصویر UI:
   صفحه محصول با طراحی زیبا شامل رنگ‌های متناسب، فونت‌های خوانا، تصاویر با کیفیت از محصول و دکمه‌های جذاب برای اضافه کردن به سبد خرید.
2. تصویر UX:
   فرایند خرید که نشان می‌دهد چگونه کاربر از طریق نوار جستجو محصول مورد نظر را پیدا می‌کند، اطلاعات محصول را می‌بیند، آن را به سبد خرید اضافه می‌کند و سپس با چند کلیک ساده مراحل پرداخت را انجام می‌دهد.

توضیح گزینه‌های بالا:

• تصویر UI: نمایانگر زیبایی و طراحی جذاب صفحه محصول است. شامل انتخاب رنگ‌ها، فونت‌ها، تصاویر و دکمه‌های مختلف می‌شود.
• تصویر UX: تجربه کلی کاربر در تعامل با وب‌سایت را نشان می‌دهد. این شامل آسانی محصول، اضافه کردن به سبد خرید، و انجام مراحل پرداخت به صورت ساده و روان است.

نقش و اهمیت UI در طراحی دیجیتال

به طور کلی انتخاب رنگ‌ها و فونت‌ها در طراحی UI بسیار مهم است. رنگ‌ها نقش مهمی در جلب توجه کاربر و افزایش خوانایی دارند. به عنوان مثال، استفاده از رنگ‌های متضاد برای دکمه‌های اصلی و متن‌ها می‌تواند به کاربران کمک کند تا به راحتی اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کنند و با رضایت کامل در سایت بمانند.

مثال:

• رنگ‌ها: استفاده از رنگ قرمز برای دکمه‌های هشدار و رنگ سبز برای دکمه‌های تایید.
• فونت‌ها: استفاده از فونت‌های ساده و خوانا مانند Arial یا Roboto برای متن‌های اصلی با خوانایی بالا.

نقش و اهمیت UX در تجربه کاربری

تحقیقات کاربری به شناسایی نیازها و رفتارهای کاربران کمک می‌کند. این تحقیقات می‌تواند از طریق مصاحبه‌ها، نظرسنجی‌ها، و مشاهده‌های مستقیم انجام شود. نتایج این تحقیقات برای بهبود طراحی و ایجاد تجربه‌ای بهتر برای کاربران است. شما برای شناخت و رفتار مشتریان خود باید نیاز آن‌ها را بشناسید و سنجیده عمل کنید.

مثال:

• مصاحبه‌: مصاحبه با کاربران برای فهمیدن مشکلاتی که در استفاده از وب‌سایت خرید آنلاین دارند.
• آزمایش: مشاهده کاربران در حین استفاده از وب‌سایت و شناسایی نقاط ضعف و مشکلات طراحی.

بررسی UX با سایت Hotjar

سایت Hotjar ارتباط مستقیمی با UX (تجربه کاربری) دارد. Hotjar یک ابزار تحلیل است که حرکت و رفتار کربر را از زمان ورودتا لحظه خروج از سایت، به صورت کامل تحلیل و بررسی می‌کند.

نقشه‌ حرارتی: به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید کاربران کجاها کلیک می‌کنند، تا چه میزان صفحه را اسکرول می‌کنند و در چه بخش‌هایی از صفحه بیشتر توقف دارند. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا بفهمید کاربران چگونه با طراحی شما تعامل دارند و کدام بخش‌ها نیاز به بهبود دارند.

تحلیل فرم‌ها (Form Analysis): این ویژگی نیز به شما کمک می‌کند تا بفهمید کاربران چگونه با فرم‌های وبسایت شما تعامل دارند، کجاها متوقف می‌شوند و با چه فیلدهایی بیشتر مشکل دارند.

نظرسنجی‌ها و بازخوردها: Hotjar همچنین امکان ایجاد نظرسنجی‌ها و جمع‌آوری بازخورد مستقیم از کاربران را دارد. متوجه حس کاربر نسبت به وب‌سایت می‌شوید.

تفاوت رابط کاربری و تجربه کاربری با مثال

اگر به بعضی از قوطی‌های سس دقت کرده باشید، هنگامی که سس تمام می‌شود انتهای آن به سختی خارج می‌شود و این تجربه ناخوشایندی برای کاربران ایجاد می‌کند. هرچند که ظاهر و بسته‌بندی آن زیبا باشد، اما از استفاده آن تجربه خوبی ندارید.

یکی از شرکت‌های تولیدکننده مواد غذایی با مشاهده این مشکل تصمیمی گرفتند مبنی بر تولید نوعی جدید از این محصول. به طوری که این مشکل را حل کرد. قوطی‌های جدید تولیدشده با اینکه ظاهر زیبایی نداشتند اما دارای عملکرد بسیار خوبی بودند و رضایت خیلی از مشتریان را به خود جلب کرد.

با یک تغییر در طراحی، این امکان را به وجود آورد که بتوان قوطی سس را برعکس گذاشت تا ریختن آن راحت‌تر و سریع‌تر انجام شود. برای درک بهتر تفاوت‌ UI و UX، می‌توان گفت که ظاهر قوطی سس نوعی UI و نحوه عملکرد آن UX محسوب می‌شود.

نتیجه‌گیری

UI و UX هر دو بر تعامل کاربران با محصولات دیجیتال تمرکز دارند، اما رویکردهای آن‌ها متفاوت است. UI بیشتر به جنبه‌های بصری و تعاملی محصول می‌پردازد، در حالی که UX به تجربه کلی کاربر از لحظه ورود به سایت تا پایان استفاده از آن توجه دارد.

در نهایت، با وجود تفاوت بین رابط کاربری و تجربه کاربری، هر دو برای ایجاد یک محصول موفق دیجیتال ضروریت دارند و با هم کار می‌کنند تا تجربه کاربری را بهبود بخشند. UI به ظاهر و حس کلی محصول می‌پردازد، در حالی که UX بر کارآمدی، سهولت استفاده و رضایت کاربران تمرکز دارد. ترکیب مناسب این دو می‌تواند منجر به خلق محصولات دیجیتال موفق و محبوبی شود که نیازها و انتظارات کاربران را به خوبی برآورده می‌کنند.

منبع: Figma